POLIFOSKA

Niewątpliwie jedną z zalet pszenżyta ozimego jest jego wysoki potencjał plonowania. Od kilku lat dzięki dużym postępom w hodowli gatunek ten plonuje wysoko i stabilnie. Niestety potencjał tej uprawy nie jest do końca wykorzystany, głównie poprzez zaniedbania agrotechniczne. Pomimo tego, że rolnicy posiadają odpowiednią wiedzę, aby osiągnąć satysfakcjonujące wyniki i rentowność produkcji popełniają błędy, które wpływają na potencjał plonowania pszenżyta. Agrotechnika związana z uprawą tego gatunku nie jest skomplikowana. Nie mniej, aby uzyskać wysokie plony musimy przestrzegać kilku zasad.

Czy wiesz, że…?

Pszenżyto ozime nie jest tak popularne jak pszenica czy jęczmień, jednak ze względu na wysoką zawartość białka w ziarnie, które odznacza się korzystnym składem aminokwasowym i wysokim współczynnikiem strawności, znalazło swoje zastosowanie w żywieniu zwierząt (m.in. bydła, trzody chlewnej, owiec czy ptactwa). Ziarno pszenżyta jest bogate w węglowodany, błonnik, składniki mineralne i tłuszcz, dlatego od dłuższego czasu prowadzone są także badania nad wartością technologiczną i wykorzystaniem tego gatunku w różnych dziedzinach przemysłu spożywczego (m.in. w młynarstwie, piekarstwie i przemyśle spożywczym). Zbiory pszenżyta mogą być także przeznaczane do słodowania, gdyż pod względem aktywności enzymatycznej i rozpuszczalności białek znacznie przewyższa jęczmień, dlatego śmiało można go również wykorzystać w piwowarstwie czy przemyśle spirytusowym.

Istotnym elementem wpływającym na poziom i stabilność plonowania pszenżyta jest termin siewu

Odpowiedni termin siewu jest warunkiem dobrego rozwoju roślin i ich przezimowania. Termin wysiewu pszenżyta jest różny i zależy przede wszystkim od warunków klimatycznych panujących w poszczególnych rejonach kraju, bonitacji, kultury gleby, a także od zagrożenia ze strony niektórych szkodników. W północno-wschodniej części Polski gatunek ten powinniśmy wysiewać w terminie 5‑20 września. W południowo-wschodniej, północnej i centralnej Polsce 10‑25 września, a na zachodzie pomiędzy 20 września, a 5 października. Opóźnienie terminu siewu może znacznie skrócić okres wzrostu wegetatywnego roślin jesienią, a to z kolei wpływa na zmniejszenie gromadzenia się masy roślinnej, redukcję powierzchni asymilacyjnej oraz ostatecznej liczby kłosów. Także pędy główne i boczne ulegają skróceniu, a w łanie zaczynają dominować rośliny o średniej i niskiej wysokości oraz mniejszej liczbie kłosów na jednostce powierzchni.

Odpowiedni materiał siewny to gwarancja wyższych plonów

Kwalifikowany i zaprawiony materiał siewny zapewnia odpowiednią jakość nasion i chroni je przed chorobami grzybowymi, które atakują rośliny na początku okresu wegetacji i mają duży wpływ na jakość i żywotność ziarna. Wysiewając nasiona kwalifikowane mamy pewność, że spełniają one normy w zakresie dopuszczalnych zanieczyszczeń chwastów, zdolności i energii kiełkowania, masy 1000 ziaren czy zdrowotności. Niestety jeszcze dość często spotykamy się z sytuacją, w której rolnicy rezygnują z zakupu kwalifikatu i wysiewają ziarno konsumpcyjne, które jest 3-krotnie tańsze niż ziarno kwalifikowane. Związane jest to przede wszystkim z sytuacją ekonomiczną (niskie ceny zbóż w skupach) i opłacalnością produkcji rolniczej.

Czy rezygnacja z zakupu sprawdzonego materiału kwalifikowanego na pewno jest oszczędnością?

Na to pytanie niech każdy odpowie sobie sam, jednak zanim to Państwo zrobicie poniżej przedstawiam kilka faktów. Po pierwsze jak już pisałam wyżej, materiał kwalifikowany jest sprawdzony pod względem jakości. Po drugie zaprawianie ziarna w warunkach domowych nigdy nie dorówna metodom stosowanym w profesjonalnych zaprawiarkach, a tylko całkowite i jednolite pokrycie nasion zaprawą daje nam pełną ochronę przed chorobami grzybowymi. Po trzecie różnica w plonowaniu pomiędzy nasionami kwalifikowanymi, a ziarnem konsumpcyjnym jest znaczna (ponad 10% na korzyść kwalifikatu).

Wysokie plony zapewni nam odpowiednia obsada kłosów na jednostce powierzchni

Optymalna obsada roślin pszenżyta ozimego powinna wynosić 400‑600 roślin/m2, a ilość wysiewu 120‑180 kg/ha. Obsada kształtowana jest przez gęstość wysiewu, która pozwala roślinie na odpowiednie krzewienie, zaopatrzenie w składniki pokarmowe oraz wodę. Nadmierna ilości wysiewu, zwłaszcza jeżeli pszenżyto siejemy w terminie optymalnym i w warunkach dużej żyzności gleb, prowadzi do zagęszczenia łanu i konkurencji pomiędzy roślinami. Zbyt duża liczba roślin na jednostce powierzchni prowadzi również do wylegania oraz silniejszego porażenia roślin przez patogeny chorobotwórcze.

Tabela 1: Normy wysiewu pszenżyta ozimego – liczba ziaren/m2

OdmianaKompleks glebowo-rolniczy
pszenny: b. dobry, dobry i wadliwyżytni b. dobryżytni dobryżytni słaby
Witon, Trismart, Borwo, Leontino

250 (105) *

300 (126)

400 (168)

-

Presto, Todan, Aliko, Grenado, Pizarro

300 (126)

400 (168)

500 (210)

600 (252)

Tornado 400 (168) 450 (189) 550 (231) 650 (273)

* przybliżony wysiew w kg/ha (wyliczony przy MTZ 40g i zdolności kiełkowania 95%)

Źródło: Instrukcja upowszechnieniowa nr 145, Puławy 2008

Najmniejszą ilość wysiewu stosujemy na glebach należących do kompleksów pszennych i dla odmian, które silnie się krzewią oraz mają większe wymagania w stosunku do natężenia światła. Przy dużej obsadzie odmiany o większych wymaganiach świetlnych redukują nie tylko krzewienie produkcyjne, ale także produktywność kłosa co powoduje obniżkę plonowania. Na kompleksach żytnich, a także przy opóźnionym terminie siewu ilość wysiewu zwiększamy o około 10%.

Ilość wysiewu wyliczamy ze wzoru:

zalecana ilość wysiewu [szt./m2] × masa 1000 ziaren [g] × 100
 
zdolność kiełkowania [%]

Nawożenie mineralne musi być zrównoważone

W uprawie pszenżyta ozimego możemy stosować te same nawozy co w nawożeniu pszenicy czy żyta. W nawożeniu przedsiewnym zwracamy przede wszystkim uwagę na dostarczenie odpowiedniej ilości fosforu i potasu, a na glebach lżejszych również magnezu. Aby nawożenie tymi składnikami było efektywne musimy wymieszać je z 10‑20 cm warstwą gleby. Najprostszym i najszybszym rozwiązaniem jest zastosowanie nawozów kompleksowych pod orkę siewną lub uprawki przedsiewne na 7‑14 dni przed siewem pszenżyta. Na glebach o co najmniej średniej zasobności 50% dawki nawozów kompleksowych możemy zastosować pogłównie bardzo wczesną wiosną. Na glebach o niskiej zasobności i na glebach lżejszych cała dawka fosforu i potasu powinna zostać podana przedsiewnie.

Tak jak w przypadku pozostałych roślin zbożowych dawki fosforu i potasu określamy na podstawie zasobności gleby oraz przewidywanego plonu.

Tabela 2: Dawki fosforu i potasu w kg/ha

Oczekiwany plonZawartość fosforu w glebie (P2O5)
bardzo niskaniskaśredniawysokabardzo wysoka
Średni 60‑70 50‑60 40‑50 20‑30 0
Duży 90‑110 80‑100 60‑70 40‑50 20‑30
 Zawartość potasu w glebie (K2O)
Średni 90‑100 70‑90 50‑70 20‑30 0
Duży 100‑120 90‑100 70‑90 40‑60 20‑30

Źródło: Instrukcja upowszechnieniowa nr 145, Puławy 2008

Podejmując decyzje o wyborze nawozu kompleksowego zwracamy uwagę na to jak zostały zagospodarowane resztki pożniwne. Jeżeli pszenżyto uprawiamy w stanowisku po zbożach i z przyoraną słomą (która jest bogatym źródłem potasu) to nawóz kompleksowy powinien się charakteryzować węższym stosunkiem fosforu do potasu (P:K - 1:1 np. POLIFOSKA® 8, P:K - 1:1,5 np. POLIFOSKA® 6, POLIFOSKA® M). Natomiast jeżeli słomę wywozimy z pola to wówczas wybieramy nawóz z szerszym stosunkiem fosforu do potasu (P:K - 1:1,5 np. POLIFOSKA® 6, POLIFOSKA® M, P:K - 1:2,7 np. POLIFOSKA® 4, P:K - 1:2 np. POLIFOSKA® PLUS, POLIFOSKA® 5).

Łan pszenżyta ozimego

Azot podobnie jak w nawożeniu pszenicy ozimej i żyta stosuje się głównie wiosną

Jeżeli przedplonem były zboża i rzepak wówczas niewielką ilość azotu możemy wysiać także jesienią, przy okazji stosowania nawozów kompleksowych. Wiosną krótko przed wznowieniem wegetacji stosujemy pierwszą dawkę azotu (zwiększa przede wszystkim liczbę źdźbeł produktywnych, zagęszczając łan), od końca krzewienia do fazy strzelania w źdźbło drugą dawkę (wpływa korzystnie na ostateczną liczbę ziarniaków w kłosie) i w fazie kłoszenia trzecią dawkę azotu (wpływa pozytywnie na wykształcenie ziarna i zawartość białka). Dawki do 90 kg N/ha stosujemy w dwóch częściach: 40‑60% w okresie ruszenia wegetacji i resztę w fazie strzelania w źdźbło. Jeżeli stanowisko pod uprawę pszenżyta nie było nawożone obornikiem to rośliny możemy dokarmiać dolistnie wodnym roztworem mocznika, siarczanu magnezu oraz roztworem saletrzano-mocznikowym (RSM®).

Zagrożenie ze strony sprawców chorób jest bardzo podobne jak w przypadku gatunków rodzicielskich czyli pszenicy ozimej i żyta ozimego

Ze względu na obowiązek przestrzegania zasad integrowanej ochrony roślin w okresie wegetacji pszenżyta ozimego stosowanie chemicznych środków ochrony roślin jest dopiero możliwe po przekroczeniu progów ekonomicznej szkodliwości.

W trakcie sezonu wegetacyjnego czynnikiem, na który nie mamy wpływu jest pogoda. Jednak jeżeli zapewnimy roślinom odpowiednie warunki wzrostu i dostarczymy im wymaganej ilości składników pokarmowych to ich reakcja na niekorzystne warunki atmosferyczne będzie znacznie niższa.

Oceń poradę

© 2014-2024 Grupa Azoty Police | Created by Empressia
polifoska.pl