W wielu rejonach kraju warunki pogodowe nie pozwoliły na przeprowadzenie zbioru kukurydzy w optymalnym terminie i część plantacji pozostała jeszcze na polu, zwłaszcza tych na których powstały zastoiska wody. Rodzi to nie tylko oczywiste straty w plonie, ale także duże ryzyko występowania szkodliwych dla ludzi i zwierząt mykotoksyn.

Jakie zagrożenie stanowią mykotoksyny?

Mykotoksyny to substancje toksyczne produkowane przez grzyby, a ich obecność w żywności stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Najgroźniejsze mykotoksyny występujące w kukurydzy to deoksyniwalenol (DON), od którego pochodzi skrót stosowany w skupach, jako jednostka zawartość mykotosyn w ziarnie, niwalenol (NIV), zearalenon (ZEA), fumonizina (FUM) i moniliformina (MON). Wykazują one działanie rakotwórcze, cytotoksyczne, embriotoksyczne, teratogeniczne i mutageniczne. Przyczyną ich pojawienia się w ziarnie kukurydzy jest porażenie kolb przez grzyby z rodzaju Fusarium, wywołujące fuzariozę kolb. Produkty wytworzone z ziarna, zawierające nawet śladowe ilości mykotoksyn mogą powodować alergie, a im większe ich stężenie tym produkt staje się bardziej niebezpieczny dla organizmu żywego, w skrajnych przypadkach może dojść do porażenia nerwowego i paraliżu. Mykotoksyny mogą tworzyć się nie tylko w okresie wegetacji roślin oraz podczas ich zbioru, lecz również w okresie przechowywania całych roślin w kiszonce, która została nieprawidłowo zabezpieczona w silosach. Skarmianie bydła mlecznego zainfekowaną paszą może prowadzić do porzucania zarodków oraz obniżenia płodności. Zainfekowane mykotoksynami ziarno może być również bardzo niebezpieczne dla drobiu i trzody chlewnej.

Normy Unijne w skupie ziarna

Z uwagi na niebezpieczeństwo dla ludzi i zwierząt stosowane są normy przy skupie ziarna kukurydzy określające maksymalne wartości mykotoksyn, które mogą znajdować się w skupowanym ziarnie kukurydzy, np. dla DON norma wynosi 1700 µg/kg, dla ZEA 350 µg/kg oraz dla FUM 2000 µg/kg. Trzeba mieć więc świadomość, że przekroczenie norm zawartości mykotoksyn w nieprzetworzonym ziarnie kukurydzy dyskwalifikuje je do wykorzystania na cele spożywcze i paszowe i powinno być utylizowane.

Więcej w kolejnej części artykułu…