Rzepak ozimy buduje przyszły plon od początku wegetacji roślin, dlatego na każdym etapie rozwoju musimy zapewnić roślinom dostęp do niezbędnych składników pokarmowych. Racjonalne nawożenie fosforem i potasem oraz innymi makro i mikroskładnikami na starcie warunkuje uzyskanie wysokich plonów.
Podwaliny przyszłego plonu budujemy jesienią
Odpowiedni rozwój roślin jesienią decyduje o potencjale plonotwórczym rzepaku, dlatego w jego uprawie najważniejszą kwestią jest stworzenie roślinom optymalnych warunków do rozwoju w tym okresie. Oprócz prawidłowo doprawionej gleby, starannego siewu oraz ochrony przed agrofagami należy zadbać o wystarczającą ilość dostępnych dla roślin makro i mikroskładników. Przed zimowym spoczynkiem roślina rzepaku powinna wykształcić 8‑12 liści, posiadać grubą, nisko osadzoną szyjkę korzeniową oraz głęboko sięgający palowy system korzeniowy. Tak rozwinięta roślina jest dobrze przygotowana do zimy, ma już zaprogramowane zawiązki przyszłych liści, rozgałęzień bocznych, kwiatostanów i kwiatów, co w przyszłości zaprocentuje w postaci szybkiej regeneracji po zimie i wysokiego plonu nasion.
Dobry start to podstawa
Prawidłowe odżywienie rzepaku w okresie jesiennym jest podstawą odpowiedniego rozwoju roślin jak i ich przygotowanie do zimy. Rzepak ozimy jest rośliną o bardzo dużych wymaganiach pokarmowych. Dla przykładu jeśli chcemy osiągnąć plon rzędu 45 dt/ha musielibyśmy dostarczyć roślinom w ciągu całego okresu wegetacji średnio 260 kg N, 110 kg P2O5, 225 kg K2O, 240 kg CaO, 40 kg MgO, 70 kg S oraz 270 g B, 48‑180 g Cu, 450 g Mn, 4,5 – 9 g Mo oraz 270 – 675 g Zn. Oczywiście tylko część pobierania tych składników przypada w okresie jesiennym. Ze względu na duże jesienne potrzeby pokarmowe rzepaku oraz dynamikę i mechanizmy przemieszczania się składników pokarmowych w glebie, przed siewem powinniśmy wprowadzić do gleby przede wszystkim fosfor, potas, a także azot, magnez i siarkę. Aby ustalić jakie dawki poszczególnych pierwiastków możemy zastosować musimy znać zasobność gleby, a także oszacować plon jaki chcemy uzyskać.
Rzepak lubi zasobne stanowiska
Planując siew rzepaku ozimego na danym polu powinniśmy w pierwszej kolejności sprawdzić odczyn gleby (wskazane pH 6,0) oraz zasobność w składniki pokarmowe, wówczas będziemy mogli oszacować, czy należy zwiększyć nawożenie, czy może je ograniczyć. Pod uprawę rzepaku najlepiej wybrać pole naturalnie zasobne w makroskładniki tj. fosfor i potas. Są to zazwyczaj gleby wytworzone z piasków gliniastych lub glin. Przy czym w przypadku fosforu, na takich stanowiskach zaleca się zastosowanie dawki startowej. Startowe odżywienie roślin fosforem wymaga zastosowania minimum 20 kg P2O5/ha, nawet w przypadku gdy zawartość fosforu w glebie jest wysoka. Natomiast na glebach o niskiej zasobności nawożenie mineralne należy zwiększyć o około 25‑50 % w stosunku do potrzeb.
Weź pod uwagę słomę z rośliny przedplonowej oraz zastosowane nawozy naturalne
Ustalając wysokość nawożenia mineralnego fosforem i potasem nie wystarczy znać zasobność gleby w te pierwiastki. Kolejnym czynnikiem który należy wziąć pod uwagę to ich dostępność z nawozów naturalnych tj. obornik, gnojówka, gnojowica oraz ich dopływ z resztek pożniwnych. Potas jest pierwiastkiem gromadzącym się w organach wegetatywnych roślin, dlatego przyorując słomę rośliny przedplonowej możemy mieć pewność, że większość pobranego potasu została i będzie dostępna dla roślin rzepaku. Odwrotnie ma się sytuacja z fosforem, który jest wywożony z pola z plonem, gdyż akumuluje się w nasionach i ziarnach. Przyorując słomę powinniśmy dobrze ją rozdrobnić i wymieszać z glebą oraz zadbać o jej prawidłową mineralizację stosując azot na ściernisko w postaci mocznika.pl.
Nawożenie fosforem najlepiej pod pług
Obecność w glebie łatwo dostępnych związków fosforu stymuluje wzrost i rozbudowę systemu korzeniowego we wczesnej fazie wzrostu rzepaku ozimego oraz prawidłowe i szybkie wykształcenie młodych roślin, natomiast w późniejszym czasie bierze udział w tworzeniu plonu generatywnego. Ponadto fosfor likwiduje ujemne skutki nawożenia azotem (zwiększając jego aktywność) oraz wpływa na prawidłowy i równomierny rozwój i dojrzewanie roślin. Aby mógł być efektywnie wykorzystany nawozy fosforowe muszą być zastosowane w całości przedsiewnie i dobrze wymieszane z 10‑20 cm warstwą gleby poprzez wykonywane zabiegi uprawowe.
Potas – można wiosną, trzeba jesienią
Potas odpowiada przede wszystkim za wytrzymałość ścian komórkowych, reguluje gospodarkę wodną rośliny oraz łagodzi stres wywołany czynnikami zewnętrznymi tj. mróz czy susza. Podobnie jak fosfor powinien być zastosowany przedsiewnie, tradycyjnie pod plug, ale możemy podzielić nawożenie na dwa etapy tj. około połowy do ¾ zaplanowanej dawki zastosować jesienią przedsiewnie, natomiast resztę wczesną wiosną przed ruszeniem wegetacji (jeszcze przed I dawką azotu). Zarówno fosfor jak i potas wpływają na mrozoodporność roślin rzepaku.
Jaki nawóz i forma?
Do nawożenia przesiewnego fosforem i potasem najlepiej sprawdzają się nawozy wieloskładnikowe, które zawierają dodatkowo siarkę magnez i mikroskładniki oraz niewielką ilość azotu tj. POLIFOSKA® PETROPLON, POLIFOSKA® KRZEM, POLIFOSKA® PLUS, POLIFOSKA® 5, POLIFOSKA® 6, POLIFOSKA® 8, i POLIFOSKA® TYTAN lub POLIDAP® i sól potasowa. Należy pamiętać, że wysokość dawki nawozu wieloskładnikowego należy oszacować w odniesieniu do składnika zawartego w nawozie w największej ilości. Forma potasu i fosforu nie odgrywa w przypadku nawożenia rzepaku żadnej roli, najważniejsze jest aby nawozy te rozpuściły się w glebie, a rośliny mogły pobrać niezbędne składniki pokarmowe.
Azot też?
Azot przed siewem należy zastosować z umiarem, najlepiej przed uprawą przedsiewną, stosując nawozy wieloskładnikowe. Pierwiastek ten podany przedsiewnie w nadmiarze powoduje zbyt duże wyrośniecie roślin, co zmniejsza mrozoodporność rzepaku. Szacuje się, że rzepak przez wzgląd na duże wymagania pokarmowe pobiera w okresie jesiennym około 60‑80 kg N/ha. Jeśli mamy do czynienia z ciepłą i przedłużającą się jesienią na roślinach mogą pojawić się symptomy niedoboru azotu. Dlatego powinniśmy obserwować jesienny rozwój roślin i ewentualnie dokarmić plantację dolistnie 10% roztworem mocznika.pl (10 kg mocznika w 100 litrach wody), jednak nie później niż do połowy października.
